Deze verklarende woordenlijst is opgesteld in samenwerking met Dougan Naio Language Services en sQuid.
Beëdigde vertaler: een vertaler die goedgekeurd en beëdigd is door een bevoegde rechter en, in Nederland, staat ingeschreven in het Kwaliteitsregister van het ministerie van Justitie.
Beëdigde vertaling: een vertaling van een officieel document, met dezelfde geldigheid als het origineel. De vertaling moet volledig zijn; ieder deel moet overeenkomen met het originele document en de vertaling moet vergezeld gaan van een beëdigde verklaring.
Brontekst of origineel: de tekst in de brontaal die vertaald moet worden naar de doeltaal en eventueel gecontroleerd, gereviseerd of aangepast moet worden.
Controle: het beoordelen of een vertaalde tekst geschikt is voor het desbetreffende doel en aansluit op de gebruiken en behoeften van de doelgroep, markt of lezers. Een controle omvat tevens het aanbrengen van de hiervoor noodzakelijke wijzigingen.
Controlled Language: kunstmatige taal gebaseerd op lexicale en grammaticale vereenvoudiging van de natuurlijke taal, ontwikkeld ten behoeve van de verwerking door analytische statistische machines en instrumenten voor informatieverwerking in de sectoren terminologiebeheer en meertalige technische communicatie.
Copy-editing: het verbeteren van de opmaak, de stijl en de nauwkeurigheid van een tekst. Bij copy-editing worden geen wezenlijke veranderingen aangebracht in de tekst.
Copywriting: het schrijven van tekst (gedrukt, website, blogs, tweets, etc.) in opdracht van de klant. Copywriters (en vertalers) moeten hierbij rekening houden met culturele en taalkundige aspecten.
Creative vertaling: ook wel transcreation of herschrijving genoemd. Hoofdzakelijk gebruikt in de reclame en marketingwereld om de aanpassing van een boodschap van de ene taal naar de andere taal aan te geven, waarbij het doel, de stijl, de toon en de context van de tekst behouden blijft. In de doeltaal worden bij de lezer dezelfde emoties en nuanceringen opgeroepen als bij de lezer van de brontaal.
Doeltekst of vertaalde tekst: het resultaat van het vertaal-, controle- en/of revisieproces in de doeltaal.
Kwaliteit van een vertaling: de mate waarin de vertaalde tekst voldoet aan de normen en eisen ten aanzien van nauwkeurigheid, consistentheid, volledigheid, duidelijkheid, leesbaarheid, register, opmaak, deadlines, etc. Bij een uitstekende vertaling is zowel rekening gehouden met de behoeften van de klant als met die van de lezer.
Lokalisatie: het aanpassen van aan tekst aan de cultuur en zakelijke gebruiken van een buitenlandse markt.
Machinevertaling: vertaling die geheel geautomatiseerd of met behulp van speciale geautomatiseerde software is uitgevoerd.
Proeflezen: het lezen van een proefdruk van een tekst om productiefouten op te sporen en te corrigeren.
Redigeren: het persklaar maken van een tekst. Dit omvat het selecteren, reviseren of aanpassen van het materiaal.
Revisie: het systematisch vergelijken van de originele tekst (de brontekst) met de vertaalde tekst (doeltekst), voorafgaand aan de levering. Het doel is om er zeker van te zijn dat de doeltekst een accurate en consistente weergave is van het origineel, dat deze voldoet aan de kwaliteitseisen en dat ieder verschil tussen de bron- en de doeltekst is weggenomen. Een revisie omvat daarom tevens het aanbrengen van de voor dit doel noodzakelijke wijzigingen.
Post-editing (machinevertaling): correctie van een vertaling die door een automatisch vertaalprogramma gegenereerd is.
SEO (zoekmachine optimalisatie): optimalisatie voor zoekmachines; activiteiten met als doel het verhogen van het bezoekersaantal dat een site via zoekmachines.
Sleutelwoorden of zoekwoorden: woorden die worden toegevoegd aan een site of web pagina; de woorden die door potentiële klanten worden gebruikt bij een zoekopdracht.
Technische redactie: redactie van technische documenten, waarbij de correcte overdracht van de inhoud afhankelijk is van het gebruik van de juiste specifieke terminologie en stijl binnen een bepaald kader.
Terminologie: de termen die de begrippen omschrijven die specifiek zijn voor een bepaald onderwerp.
Terminologiedatabase: elektronisch archief van terminologische systeemkaarten met daarop termen en beschrijvende gegevens (definities, vertalingen in andere talen, bronvermeldingen, grammaticale aanwijzingen etc.)
De terminologiedatabase van de International Telecommunication Union bevat circa 59.000 trefwoorden op het gebied van telecommunicatie in het Engels, Frans, Spaans, en Russisch.
Vertaalgeheugen: archief van stukken tekst die segmenten genoemd worden en zijn opgesteld in een koppel van twee talen. De segmenten zijn afkomstig uit documenten die zijn verwerkt met de bijbehorende softwareapplicaties en worden bewaard om opnieuw te kunnen worden gebruikt. De te vertalen documenten worden opgedeeld in segmenten en deze teksten worden vergeleken met de in het archief bewaarde segmenten.
Vertaaltools: computerprogramma’s die gebruikt worden bij het maken van een vertaling. Hieronder vallen de zogenaamde CAT programma’s (Computer Assisted/Aided Translation).
Vertalen: een tekst omzetten van een bepaalde brontaal in een bepaalde doeltaal. Wanneer we het woord ‘vertaling’ gebruiken om een ‘product’ te omschrijven, bedoelen we een gecontroleerde en gereviseerde vertaling van een brontekst of een originele tekst.
Webcontent: tekst, beelden, animatiefilmpjes of multimedia-inhoud (video of audio) op websites.
Webteksten redigeren: het aanpassen van teksten voor gebruik op een website, bijvoorbeeld door het verwijderen van voetnoten, het invoegen van korte samenvattingen en het gebruiken van korte zinnen, alinea’s, (sub)kopjes en opsommingstekens bij lange stukken tekst.
Webteksten schrijven: het schrijven (of bewerken van bestaande) webteksten, zodat deze geschikt zijn voor het internet en de manier waarop mensen webteksten lezen. Webteksten hebben bijvoorbeeld kortere zinnen en alinea’s en meer kopjes dan gedrukte teksten.